Miejscowość położona około 5 km na południe od Chobieni w stronę Lubina. Najstarsze ślady pobytu pierwszych ludzi w tych okolicach związane są z luźnymi znaleziskami pojedynczych przedmiotów pochodzących z młodszego okresu epoki kamiennej – neolitu.

Reklama

W bezpośrednim sąsiedztwie wsi odkryto także relikty ciałopalnych grobów ludności kultury łużyckiej datowanych na końcowy okres epoki brązu oraz pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z dokumentu z 1267 roku, w którym występuje łacińska nazwa osady Gauconi należącej do biskupa poznańskiego. Na początku XIV w. przez kilka lat właścicielem wsi był Otto von Dohna, ale już w 1306 r. miejscowe dobra nabył Jesco von Gorin. W rękach tego rodu wieś pozostawała prawie do końca XV w. będąc gniazdem rodowym Gorinów i przyjmując nazwę od nazwiska swoich właścicieli. W dokumentach występuje jako: Gorin (1306, 1330,1338), Goryn (1326), Goren (1465), Geren (1511), Guren (1520, 1543, 1638), Guhren (1791, 1845 do 1945 r.). Po wygaśnięciu rodu von Gorin, około 1460 r. miejscowość przeszła w ręce rodziny von Thadder, dla których miała znaczenie nie mniejsze niż dla poprzedników. Zarządzali oni miejscowymi dobrami przez ponad 200 lat. Następne dwieście lat to okres bardzo częstych zmian kolejnych właścicieli. W 1765 roku majątek nabył baron von Hasslinger, ale już w 1791 roku nowym włodarzem został baron von Wechmar, który z kolei odsprzedał całą posiadłość majorowi von Salisch w 1814 r. Również w jego posiadaniu Górzyn był dość krótko, bo już w 1845 roku nowym gospodarzem majątku została rodzina von Krockow, która zarządzała nim do około 1886 roku. Wówczas posiadłość z majątkiem przeszła w ręce rodziny von Hedrich (Hederich) i w ich rękach pozostawała tylko przez 12 lat. W 1898 roku właścicielami górzyńskich dóbr ponownie została rodzina von Wechmar. W 1935 roku opuścili oni majątek, którego część została zakupiona jeszcze w 1934 roku przez Niemiecki Bank Przesiedleńczy, a pozostałą częścią zarządzał od 1936 r. Erich Prasse.

ZABYTKI

Z zabytków kultury materialnej niewiele zachowało się do naszych czasów. Na uwagę zasługują ruiny XV – wiecznego kościoła pw. Św. Michała oraz zespół pałacowo – folwarczny z pozostałościami niewielkiego parku.

RUINY KOŚCIOŁA

Kościół wzniesiono prawdopodobnie w XV wieku z cegły i kamienia polnego na planie prostokąta z wydłużonym, prosto zamkniętym prezbiterium.

Jest to budowla jednonawowa, orientowana z czworoboczną wieżą od zachodu, która w górnej części (od poziomu kalenicy nieistniejącego dachu) przechodzi w oktagon (ośmiobok) zwieńczony ośmiobocznym hełmem ostrosłupowym. Cała świątynia jest wzmocniona przyporami (oskarpowana). Otwory okienne o wykroju pełnym lub ostrołukowe – obecnie przemurowane. Północny portal wejściowy o wykroju ostrołukowym. Pierwotnie świątynia była tynkowana, a dwupołaciowe dachy nawy głównej i prezbiterium kryte były dachówką ceramiczną. We wnętrzu prezbiterium zachowały się fragmenty dwóch renesansowych płyt nagrobnych oraz półkolista arkada w ścianie północnej. Około połowy XVI w. świątynię przejęli protestanci, ale w 1654 roku powróciła w ręce katolików pełniąc do roku 1679 funkcję kościoła parafialnego. Następnie była kościołem filialnym parafii katolickiej w Chobieni aż do lat czterdziestych XX w. Obecnie obiekt zachowany jest jako trwała ruina; wieża jest w stanie dobrym.

PAŁAC

Pierwsza rycerska, a później szlachecka siedziba istniała tu zapewne już w XIV wieku za panowania rodu von Gorin. Na początku XVII wieku w miejscu wcześniejszego założenia wzniesiono okazały dwór na planie prostokąta z niewielkim dziedzińcem wewnętrznym. Inicjatorem budowy nowej rezydencji był prawdopodobnie ówczesny włodarz górzyńskich dóbr Seyfried von Thadder.

Za czasów panowania rodziny von Krockow, około połowy XIX w. dokonano przebudowy dworu, który otrzymał neogotycki wystrój oraz został podwyższony o jedną kondygnację. Następnej przebudowy i rozbudowy obiektu dokonano pod koniec XIX w. z inicjatywy rodziny von Hedrich. Wówczas wewnętrzny dziedziniec osłonięto szklanym, ażurowym dachem, a od strony południowej dobudowano neogotycką loggię, osłaniającą wyjście do ogrodu. Z tego też okresu zachował się kartusz herbowy rodziny von Hedrich, umieszczony nad głównym wejściem do pałacu. Obecnie jest to budynek trzykondygnacjowy, podpiwniczony, przykryty płaskim dachem zwieńczonym krenelażem (blankami) i ozdobnymi sterczynami w narożach. Od strony ogrodowej znajduje się mocno wysunięty ryzalit z portykiem i widokową loggią. Otwory okienne i drzwiowe o wykroju prostym lub zamknięte tzw. łukiem tudorowskim. Wnętrza zachowały wystrój neobarokowy z okresu przebudowy w końcu XIX i na początku XX wieku. Z niewielkiego dziewiętnastowiecznego parku, który znajdował się od strony południowej założenia pałacowego pozostał tylko starodrzew zgrupowany w południowo – zachodniej części. Pozostały teren został przekształcony na szkolne boisko. W bezpośrednim sąsiedztwie pałacu i parku, od strony wschodniej, znajdują się zabudowania gospodarcze i mieszkalne byłego folwarku, który wzmiankowany był w 1787 r. Obecna zabudowa pochodzi z okresu jego przebudowy i rozbudowy, które miały miejsce w latach siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX stulecia. Do chwili obecnej wspomniana zabudowa zachowała się w komplecie. Na uwagę zasługuje położony centralnie w pierzei południowej folwarku budynek mieszkalny, który przykryty jest dwupołaciowym dachem ceramicznym z wysuniętym okapem zwieńczonym małą drewnianą, ażurową wieżyczką z hełmem.

Teksty i rysunki Henryk Rusewicz