Bezdomność jest jednym z najbardziej widocznych przejawów ubóstwa i wykluczenia społecznego. Pomimo relatywnie wysokiego poziomu zamożności społeczeństw europejskich problem bezdomności pozostaje w dalszym ciągu trudny do rozwiązania. W niektórych krajach sytuacja ulega wręcz pogorszeniu.

Reklama

Bezdomność jest zazwyczaj kojarzona z ludźmi śpiącymi na ławkach czy dworcach w dużych aglomeracjach miejskich. Jest to z pewnością najbardziej zauważalny przykład bezdomności, jednak problem ten jest znacznie bardziej złożony i obejmuje również osoby zagrożone utratą ich dotychczasowego miejsca zamieszkania.

Do grona osób zakwalifikowanych jako bezdomne zalicza się również ludzi, którzy żyją w miejscach określanych jako tymczasowe schronienie takich jak baraki, ogródki działkowe, czy noclegownie. Osoby te w każdej chwili mogą zostać z tych miejsc usunięte lub eksmitowane.

Osoby żyjące w przyczepach, nielegalnie zajmujące pustostany oraz przebywające w ekstremalnie przepełnionych schroniskach również są narażone na ryzyko bezdomności.

Przyczyny bezdomności

Przyczyny, z powodu których ludzie zostają bezdomni, są zróżnicowane. Wpływ na to mają najczęściej czynniki takie jak: skomplikowane relacje rodzinne, problemy finansowe, wadliwe rozwiązania strukturalne i instytucjonalne.

Dramaty życiowe związane z problemami finansowymi bądź rodzinnymi, utrata bliskiej osoby, choroba psychiczna bądź uzależnienie od alkoholu i narkotyków osób w każdym wieku są niejednokrotnie przyczyną bezdomności. Dotyczy to również osób żyjących samotnie oraz przebywających w zakładach karnych.

Niekorzystna sytuacja na rynku mieszkaniowym przejawiająca się wysokimi cenami mieszkań oraz inny poważny problem – bezrobocie, są również czynnikami prowadzącymi do pogłębiania się zjawiska bezdomności. Nie bez znaczenia pozostają także, w szczególności dla ludzi ubogich, stale rosnące koszty utrzymania własnych mieszkań.

Badania przeprowadzone w krajach Unii Europejskiej wskazują, że 38% ludzi zagrożonych ubóstwem wydaje ponad 40% swoich dochodów na opłaty mieszkaniowe. Jest to ponad dwa razy więcej niż w przypadku średniej dla wszystkich mieszkańców Unii Europejskiej.

Te same badania dowodzą, że w części z państw członkowskich liczba osób pozostających bez stałego miejsca zamieszkania rośnie. Może to być związane z niedawnym kryzysem gospodarczym.

Brak odpowiedniego wsparcia dla osób zagrożonych bezdomnością może potęgować problem. Przykładem może być niewielka liczba mieszkań socjalnych oddawanych do użytku w Unii Europejskiej. Brak miejsca stałego zamieszkania powoduje z kolei, że ludzie bezdomni mają ograniczony dostęp do pomocy społecznej i opieki zdrowotnej.

Bezdomność jest problemem, który można rozwiązać jedynie dzięki wspólnym staraniom prowadzącym do rozwoju zintegrowanych strategii, a nie dzięki inwestowaniu w reaktywne i krótkoterminowe środki.

*Bezdomność w ujęciu psychologicznym to kryzysowy stan egzystencji osoby nie posiadającej faktycznego miejsca zamieszkania, pozbawionej środków niezbędnych do zaspokojenia elementarnych potrzeb, trwale wykorzenionej ze środowiska w wyniku rozpadu więzi społecznych i akceptującej swoją rolę społeczną.