Zabytki architektury sakralnej Dolnośląskiej Krainy Karpia – Zimna Woda

Kościół w Zimnej Wodzie (niem. Kaltwasser) wzmiankowany był już w 1399 roku. W rękach katolików pozostawał do roku 1524, kiedy to został przejęty przez ewangelików i w ich posiadaniu był do 1945 roku.

 

Reklama

Za zgodą starostwa, latem 1947 roku, podniszczony i zdewastowany obiekt został zajęty przez księdza Jana Lewiarza, który zaczął tu organizować parafię prawosławną. W zdecydowanej większości tworzyli ją obywatele narodowości łemkowskiej i ukraińskiej, którzy zostali tu przesiedleni w ramach akcji „Wisła” ze wschodnich terenów Polski, a zwłaszcza z Bieszczad oraz Beskidu Niskiego.

Obecnie jest to zorientowana murowana budowla gotycka, wzniesiona na rzucie prostokątnym z wyodrębnionym, nieco węższym oraz wydłużonym, prostokątnym prezbiterium. Cała świątynia wzmocniona jest licznymi przyporami. Od strony północnej do prezbiterium dobudowana jest prostokątna zakrystia, a od strony zachodniej, także prostokątna, obszerna kruchta. Okna części nawowej i prezbiterium są o wykroju pełnym, zaś w zakrystii mają wykrój odcinkowy. Zachodni szczyt nawy zwieńczony jest, prostokątną sygnaturką, pełniącą funkcję dzwonnicy. W okresie powojennym świątynia była kilkakrotnie remontowana i odnawiana. Ostatni remont kapitalny cerkwi przeprowadzono w latach 1994 – 1997. Odnowiono wówczas m.in. wspaniały ikonostas. W 2001 roku wnętrza świątyni ozdobiono pięknymi freskami, wykonanymi przez Jarosława Wiszenkę.

Cerkiew otoczona jest starym, zabytkowym cmentarzem, którego początki sięgają XIV wieku. Nekropolia ta jest pod stałym nadzorem konserwatora zabytków i jest jedną z nielicznych na Dolnym Śląsku, zachowanych w tak dobrym stanie.

Kościól katolicki Trójcy Świętej

Kościół został wzniesiony w latach 1794-1797 z fundacji klasztoru benedyktynów z Legnickiego Pola, którzy mieli wówczas w Zimnej Wodzie swoje dobra. Jest to orientowana, późnobarokowa budowla jednonawowa z krótkim, wyodrębnionym prezbiterium oraz nieznacznie wysuniętą, przed fasadę zachodnią, wieżą. Fasady świątyni dzielone są płaskimi, wąskimi pilastrami wykończonymi od strony zachodniej interesującymi głowicami. Kościół posiada cztery barokowe portale wykonane z piaskowca. Okna mają wykrój koszowy i pełny. Dekoracyjne spływy fasady zachodniej wykończone są kamiennymi wazonami. Masywna, dzielona kilkoma gzymsami wieża przykryta jest kopulastym, blaszanym hełmem zwieńczonym okazałym, metalowym krzyżem. Całą świątynię nakrywaj wysokie, dwuspadowe dachy ceramiczne. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z okresu budowy świątyni w końcu XIII wieku. W ścianach kościoła zachowało się szereg płyt nagrobnych z końca XVII i XVIII wieku.

rys.1. Cerkiew prawosławna Zaśnięcia Przenajświętszej Bogarodzicy

Tekst i rysunek Henryk Rusewicz

sites.google.com

 

Top